Het dramatische verhaal van slavenschip de Leusden

In 2013 werd de afschaffing van de slavernij, 150 jaar geleden, herdacht. Omdat de trans-Atlantische slavenhandel niet had kunnen bestaan zonder scheepvaart, lanceerde het Scheepvaartmuseum in Amsterdam dat jaar een bijzondere tentoonstelling over deze nog vaak onderbelichte periode uit de Nederlandse geschiedenis.

'De Zwarte Bladzijde' gaf bezoekers een beeld van de Nederlandse slavenhandel aan de hand van het dramatische verhaal van het slavenschip Leusden. MCW heeft hiervoor een groot aantal interactives en audiovisuele oplossingen ontwikkeld.

Achtergrond

Op 19 november 1737 vertrekt het Nederlandse slavenschip Leusden uit Afrika. Aan boord ongeveer 700 Afrikaanse gevangenen - mannen, vrouwen en kinderen - bedoeld om in Suriname als slaaf verkocht te worden aan plantagehouders. Hun lot zou nog dramatischer worden. Op 1 januari 1738 verging het schip voor de monding van de Marowijne in Suriname. Uit angst overmeesterd te worden, beviel kapitein Outjes de luiken naar de slavendekken te dichten. De gevangenen hadden geen kans om te overleven.

Het fregatschip Leusden werd in 1719 gebouwd, op slechts een steenworp afstand van de plek waar nu het Scheepvaartmuseum staat. Dr. Leo Balai promoveerde op de reizen van de Leusden. Zijn onderzoek vormde dan ook de rode draad van de aangrijpende tentoonstelling 'De Zwarte Bladzijde'.

De vraag

Ontwikkel impactvolle en aangrijpende audiovisuele elementen en interactieve tentoonstellingen om het verhaal van slavenschip De Leusden tot leven te brengen.

Onze aanpak

MCW werd al in een vroeg stadium betrokken bij ontwikkeling van 'De Zwarte Bladzijde'. In 2010 hadden we al meegewerkt aan het redesign van het Scheepvaartmuseum en we waren zeer verheugd om onze expertise in te mogen zetten voor de AV en interactives op de tentoonstelling. Op basis van het concept en het design van befaamd decorontwerper Eric Goossens zijn wij aan de slag gegaan met diverse multimediale presentaties.

Het resultaat

Benedendeks
Het unieke interactieve karakter van de tentoonstelling zorgde ervoor dat bezoekers het verhaal levensecht konden ervaren. Met het verhaal van de Leusden als uitgangspunt, was de tentoonstelling opgedeeld in een aantal dekken. Benedendeks zorgde MCW voor een klemmende animatie gecombineerd met stemmen van gevangenen in de donkere ruimte. Mensen konden ‘voelen’ hoe slaven zij aan zij, vaak aan elkaar geketend, deze varende hel moesten hebben ervaren.

Bovendeks
Op het bovendek was het licht. Hier stapte men in de wereld van de bemanning van het slavenschip en maakte men kennis met de kapitein, Jochem Outjes. Bijzondere projecties en interactieve elementen maakten ook van dit dek een unieke beleving. Diverse karakters uit de tijd zijn door MCW tot leven gebracht, zoals de vrijzinnige schrijfster Betje Wolff die tegen slavernij was, en Willem Bosman van de West-Indische Compagnie.

Gespreksplein
Nadat in de laatste zaal van de tentoonstelling Leo Balai en kapitein Outjes en een slaaf de bezoekers nog een paar laatste woorden ter reflectie gaven, was er ruimte voor discussie over slavernij in het Gespreksplein. Is de tijd van slavernij wel echt voorbij, of bestaan er nog steeds vormen van slavernij in de wereld? Is het moderne racisme een gevolg van slavernij? Bezoekers werden op het Gespreksplein uitgenodigd om na te denken en - ook op interactieve wijze - mt elkaar in discussie te gaan over deze onderwerpen.

Een aangrijpende tentoonstelling
'De Zwarte Bladzijde' liep van mei 2013 tot en met augustus 2014. Het was een bijzonder aangrijpende tentoonstelling, waar door veel bezoekers zeer emotioneel op is gereageerd. Bij MCW zijn we trots en blij dat we een bijdrage hebben kunnen leveren aan zo'n belangrijk verhaal over de Nederlandse geschiedenis.